Karbon ayak izi, küresel ısınmanın başlıca sorumlusu olarak gösterilmektedir. Birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür ve iki ana parçadan oluşur.
- Doğrudan (birincil) ayak izi
- Dolaylı (ikincil) ayak izi
Sera gazları; atmosferde güneşten gelen ışınları ve böylece ısıyı yeryüzünde tutmaya neden olan gazlar olarak tanımlanabilir. Atmosferde bulunan hemen hemen her gazın ısıyı tutma etkisi bulunmaktadır. Böylelikle günlük hayatımızda kullandığımız her gazın üstüne ısının tutunduğunu düşünün!
İklim değişikliği çağımızın en önemli tehditlerinin başında geliyor. İnsan temelli faaliyetlerin sonucu olarak ortaya çıkan sera gazları, dünyanın ısınmasına ve ortalama sıcaklığın artmasına sebep oluyor. Günlük hayatımızı kolaylaştıran başlıca tüketim faaliyetlerimiz ile açığa çıkan sera gazları dünyanın ısısını düzenli olarak arttırıyor ve insan yaşamı ile beraber diğer tüm canlıların yaşamını tehdit eden seviyelere doğru tırmandırıyor.
Aşağıda birincil karbon ayak izimizi azaltmak için bazı ipuçları verebiliriz:
- Mümkün olduğunca yenilenebilir enerji kullanın.
- Konutunuzun duvar yalıtımlarını yaptırarak hem enerji tasarrufu ve hem de %35-%40 ısı kazancı sağlayabilirsiniz.
- Enerji tasarruflu ampuller ve cihazlar kullanın.
- Isınma, sıcak su için mümkünse güneş enerjisi kullanın.
- Tatillerinizde uçak kullanmayın.
- Seyahat ederken yerel otobüs ve taşıma hizmetlerini öğrenin ve kullanın. Toplu taşıma araçlarını tercih edin.
- Çamaşırınızı kurutma makinesi ile değil asarak kurutun.
- Elektrikli cihazları kullanmadığınız zaman tamamen kapatın.
- Asansör ve yürüyen merdiven kullanmaktan kaçınınız.
- Evinizin sıcaklığını, sıcak suyun ısısını bir-iki derece azaltın, kaloriferin zamanlayıcısına dikkat edin.
- Bulaşık ve çamaşır makinelerini tam yükle çalıştırın.
- Düzenli aralıklarla buzdolabınızın, dondurucunuzun buzunu çözün.
- Cep telefonu, tıraş makinesi gibi aletleri şarj olur olmaz şarjdan alın.
- Spor salonuna arabayla değil koşarak veya yürüyerek gitmeyi tercih edin.
- İkincil ayak izinizi azaltmak için ipuçları:
- Satın aldığınız her şeyin nerede üretildiğini ve üretiminde hangi maddelerin kullanıldığını göz önüne alın.
- Uzak mesafelerden gelen yiyeceklerin ne kadar fazla CO2 emisyonu yaratacağını düşünün. Güney Afrika’dan gelen muz yerine Anamur muzunu tercih edin, ithal yiyeceklerden kaçının. Bir meyve ağacını bahçenize dikerseniz hem emisyon yapmadan sizin ve yakınlarınız için meyve sahibi olursunuz hem de bu ağaç sayesinde atmosfere salınan CO2’in emilmesine katkıda bulunursunuz.
- Şarap ve alkollü içecekleri satın alırken daha az yol katetmiş yöresel şarap ve içecekleri tercih etmeliyiz.
- Et tüketiminizi ve özellikle kırmızı et tüketiminizi azaltın. Böylece hem daha sağlıklı beslenmiş olursunuz ve hem de ekonomik açıdan tasarruf yapmış olursunuz. Et ürünleri en çok karbon ve su ayak izi olan yiyeceklerin başında gelmektedir.
- Giyeceklerinizi satın alırken çok uzak ülkelerden gelen giysileri tercih etmeyin, etiketleri kontrol edin.
- Temiz olması durumunda musluk suyunu şişe suyuna tercih edebilirsiniz. Suyun nakliyesi, şişeleme geri dönüşüm faaliyetlerinin CO2 emisyonunu düşünün.
- Gereksiz yere fazla ambalajlanmış ürünlerden kaçının.
Kendimiz bir şeylerin farkına varıp bazı şeylerden kaçınırsak çocuklarımıza da bunu aktarmış oluruz. Onlarda bu bilinçle büyüdüklerinde her şey daha güzel olabilir. Hep birlikte daha temiz bir dünya için çalışabiliriz.
